رویدادهای خطرناک نوسانات قندخون در افراد مبتلا به بیماری کلیوی مرحله نهایی بسیار شایع هستند

8 دسامبر 2021- بر اساس مطالعه جدیدی که در مجله ی Diabetes Care منتشر شده است، سطوح خطرناک افت یا افزایش قندخون در افراد مبتلا به بیماری کلیوی مرحله نهایی -بیماری مزمن کلیوی که نیاز به دیالیز دارد- بسیار شایع تر از افراد دیابتی در مراحل اولیه ی بیماری مزمن کلیوی است.

بیماری مزمن کلیوی یکی از عوارض شایع دیابت است و دیابت یکی از علل اصلی بیماری کلیوی در سراسر جهان می باشد. مشکلات کلیوی معمولا زمانی در افراد مبتلا به دیابت ایجاد می شود که قند خون بالا به مرور زمان به عروق خونی ریز درون واحدهای فیلتر کننده کلیه ها (نفرون ها) آسیب می زند و آنها را از بین می برد. هنگامی که تعداد زیادی از نفرون ها از کار می افتند، کلیه ها توانایی خود را برای حذف موثر مواد زائد از خون و دفع آنها از طریق ادرار (که کلیه ها تولید می کنند) از دست می دهند. در مرحله نهایی بیماری کلیوی، عملکرد کلیه‌های فرد به میزان زیادی از دست رفته است و بقای فرد به فیلتر مصنوعی مواد زائد از خون بستگی دارد. این کار از طریق دیالیز انجام می‌شود، که در آن (معمولاً) از دستگاهی برای فیلتر کردن خون افراد و برگرداندن آن به بدن معمولاً در یک دوره زمانی چند ساعته، سه بار در هفته، استفاده می‌شود.

در مطالعه ی اخیر، محققان داده‌های 521789 بزرگسال را در ایالات متحده بررسی کردند، این افراد به هم دیابت و هم به بیماری کلیوی مرحله نهایی مبتلا بودند. آنها پس از تعدیل عواملی مانند سن، جنس، نژاد یا قومیت، روش دیالیز (یا همودیالیز استاندارد، یا یک روش کمتر رایج به نام دیالیز صفاقی)، دفعات مراجعه به اورژانس یا بستری شدن در بیمارستان برای قند خون بسیار بالا یا پایین، سایر شرایط بهداشتی و منطقه ی زندگی شرکت کنندگان در ایالات متحده را بررسی کردند. میانگین سنی شرکت کنندگان 65 سال بود و حدود 56 درصد از آنها مرد بودند.

بحران های هیپوگلایسمی و هایپرگلایسمی در مرحله نهایی بیماری کلیوی

پس از تعدیل نتایج بر اساس عوامل ذکر شده در بالا، محققان دریافتند که میزان بحران های هیپوگلیسمی (افت قند خون) 53.6 مورد در هر 1000 نفر در سال است، در حالی که نرخ بحران هایپرگلایسمی (افزایش قند خون) 18.2 در هر 1000 نفر- سال است،- که فقط حدود یک سوم معمول است. شاید به طور شگفت انگیزی، خطر ابتلا به این رویدادهای خطرناک با افزایش سن کاهش می یابد، بطوری که احتمال تجربه آنها برای شرکت کنندگان مسن کمترین میزان بود: احتمال بروز بحران هیپوگلایسمی و هایپرگلایسمی در شرکت کنندگان 75 ساله و بالاتر به ترتیب 65٪ و 97٪ کمتر از افراد در سنین 18 تا 44 سال بود. عواملی که با خطر بیشتر برای بحران هیپوگلایسمی مرتبط بودند عبارتند از: زن بودن (9 درصد خطر بیشتر)، سیگار کشیدن (36 درصد خطر بیشتر)، سوء مصرف مواد (27 درصد خطر بیشتر)، داشتن رتینوپاتی دیابتی (10 درصد خطر بیشتر)، سیاه پوست بودن (11 درصد خطر بیشتر)، و قطع عضو قبلی (20 درصد خطر بیشتر)، در حالی که مصرف انسولین با 40٪ خطر کمتر برای هیپوگلایسمی در مقایسه با عدم مصرف انسولین، مرتبط بود.

عواملی که با خطر بالاتر بحران هایپرگلایسمی مرتبط بودند عبارتند از: زن بودن (44 درصد خطر بیشتر)، سیگار کشیدن (71 درصد خطر بیشتر)، سوء مصرف مواد (53 درصد خطر بیشتر)، و داشتن رتینوپاتی دیابتی (36 درصد خطر بیشتر). در حالی که مصرف انسولین با۵۶ درصد خطر کمتر برای هایپرگلایسمی در مقایسه با عدم مصرف انسولین، همراه بود.

محققان خاطرنشان کردند که میزان بحران های هیپوگلایسمی مشاهده شده در این مطالعه بسیار بیشتر از آن چیزی است که مطالعات قبلی برای افراد مبتلا به مراحل اولیه بیماری مزمن کلیوی که نیازی به دیالیز نداشتند، نشان داده اند، که می تواند به این معنی باشد که پیشرفت به مرحله نهایی بیماری کلیوی اثرات مضری بر کنترل قند خون دارد- یا پیشرفت بیماری کلیوی در افرادی که هیپوگلایسمی شدیدی را تجربه می کنند بیشتر محتمل است. در هر صورت، به نظر می‌رسد که برای افراد مبتلا به مرحله نهایی بیماری کلیوی اقدامات احتیاطی مانند پوشیدن یک دستگاه پایش مداوم قند (CGM) مفید است و می‌تواند افت قند خون را به آنها قبل از رسیدن به منطقه بحرانی هشدار دهد. محققان همچنین خاطرنشان کردند که بر اساس نتایج این مطالعه، افراد جوان، زنان و سیاه‌پوستان مبتلا به بیماری کلیوی در مرحله پایانی، احتمالاً به انواع بحران‌های قند خون مبتلا می‌شوند و CGM می‌تواند به پیشگیری از این بحرانها کمک کند.

منبع:

https://www.diabetesselfmanagement.com/news-research/2021/12/08/extremely-high-and-low-glucose-levels-common-in-end-stage-kidney-disease/